مشاهده منو

پخش زنده
زمان انتشار: ۱۳/۰۸/۱۴۰۳

نگاهی به روابط یهودیان و ایرانیان در درازای تاریخ


بیژن خلیلی – با توجه به تنش های فزاینده ای میان اسرائیل و جمهوری اسلامی که از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ با حمله بربرگونه حماس به اسرائیل آغاز شده و در پی آن، جنگ مستقیم میان این دو کشور ادامه دارد، نویسنده این یادداشت تاریخ روابط اسرائیل و یهودیان از یک سو و ایران و ایرانیان از سوی دیگر در ۲۷۰۰ سال را یادآوری می‌کند.

یک نقل قول از شادروان پروفسور امنون نتصر: بالاخره باید پرسید چه کشوری جز کشور اسراییل و کدام ملتی جز ملت یهود تا امروز با ایران و ایرانیان با منتهای گشاده دستی ، حسن نیت ، صمیمیت و برادری رفتار کرده اند؟ اگر چنین کشور و ملتی را پیدا کردید ما را بی اطلاع نگذارید، چون ما تاریخ را ورق زده ایم و نیافته ایم.”

در درازای ۲۷۰۰ سال که از تاریخ مدون ایران می‌گذرد، یهودیان در همه بزنگاهها بدون هیچگونه شک و تردیدی با ایران و ایرانی همراه بوده اند. 

۱- سربازان یهودی در سپاه هوخشتره پادشاه ماد برای انقراض آشوری ها که دشمن مشترک ایرانیان و یهودیان بودند، جنگیدند و یاری رساندند.

در مجموعه کتابهای انبیا و کتاب های کاتبان یهود که همگی در کتاب مقدس جمع آوری شده اند، یهودیان از مهربانی و انسانیت ایرانیان و پادشاهان هخامنشی به تاریخ گزارش داده اند. 

یادآوری می کنم که یونانیان نیز در مورد هخامنشیان و ایرانیان گزارش داده اند، ولیکن از دید دشمن و یهودیان از دید دوست.

۳- در دوران پس از اسکندر و تقسیم سرزمین های متصرف شده مابین سرداران سلوکی در یک تقارن تاریخی، همچنان که یهودیان توانستند سلوکیان را با قیام خانواده حشمونائیم از قدرت  به زیر آورند، اشکانیان نیز موفق به این کار شدند و حکومت سرداران سلوکی در ایران را منقرض کردند.

۴- در دوران اشکانیان در زمانی که‌‌ پیمان صلح بین دولت اشکانی و امپراتوری روم برقرار بود، رومی‌ها موفق شدند قیام یهودیان را سرکوب کنند، اورشلیم را ویران و بیت المقدس را آتش بزنند.

۵- در دوران ساسانیان ، دانشمندان یهودی موفق شدند تلمود بابلی را در ایرانشهر تدوین و تنظیم کنند، در این کتاب بارها و بارها در مورد ایران و ایرانی مطالبی احترام انگیز و افتخار آفرین برای ایرانیان گفته و نوشته شده است، برای مثال:

الف: ایرانیان در آن زمان از دیدگاه یهودیان مردمانی قدرتمند محسوب می شدند و در تلمود نگاشته شده، « ده پیمانه قدرت از آسمان به زمین فرود آمده که نه پیمانه آن نصیب ایرانیان گردیده است و پیمانه دهم در اختیار ملت های دیگر ملت های دنیا قرار گرفته است.»

ب: نمونه دوم در مورد زیبایی ایرانیان است که در تلمود نگاشته شده : «اگر خداوند ده پیمانه زیبایی آفریده، نه پیمانه آن به ایرانیان اهدا گردیده و پیمانه دهم نصیب دیگر ملتهای جهان شده است.»

۶- با پدید آمدن تفکر اسلامی و هجوم آن به دنیای متمدن آن روز ، سرنوشت مشترکی برای ایرانیان و یهودیان رقم خورد.

محمدابن عبدالله پیامبر مسلمانان، یکی از قبایل یهودی به نام بنی قریظه را به بهانه پیمان شکنی، همه مردانش را توسط علی ابن ابی طالب پسرعمو و دامادش گردن زد و زنان اشان را خود و سرداران و سربازانش تصاحب کردند و کودکان را برده نمودند.

 ۷- پس از درگذشت محمد و به روی کار آمدن خلیفه دوم، عمر ابن خطاب ، با شکست سپاهیان ساسانی ، ایرانشهر گام  به گام با شقاوتی بی مانند به تصرف اعراب مسلمان در آمد و زرتشتیان را با قوانین جزیه و تحقیر آمیز و  موالی  و عجم خواندن آنان  به اسلام می گروانیدند. بخش کوچکی از زرتشتیان بمانند یهودیان که توسط رومیان در جهان، آواره شدند  به هندوستان گریختند و جامعه پارسیان هند را پی افکندند و تا امروز نیز در پهنه گیتی حضور دارند.

۸- از سوی دیگر، عمر توانست رومی ها را در سرزمین یهود شکست دهد و آن را متصرف شود ولی به جای این که بمانند کوروش بزرگ که سرزمین یهود را به یهودیان برگشت داد با قراردادی که با مسیحیان بست فقط اجازه داد که  تعداد کمی یهودی در اورشلیم زندگی کنند.

۹- از این پس تا سقوط خلافت عباسی توسط هلاکوخان مغول یعنی به مدت ۷۰۰ سال، ایرانیان و یهودیان تقریبا سرنوشت مشابهی را در زیر مهمیز اسلام سپری کردند.

۱۰- با حمله مغول به فلات ایران، از قدرت اسلام سرکوبگر کاسته شد ولی با مسلمان شدن ایلخانان مغول ستمگری ها بویژه علیه یهودیان شدت گرفت و دو وزیر یهودی سعدالدوله و رشیدالدین فضل الله که بیشترین خدمات را به مردم انجام داده بودند فقط به دلیل پیشینه یهودی داشتن به شنیع ترین شکل ممکن به قتل رسیدند.

۱۱- با پدیدار شدن سلسله صفویه که پادشاهانش جانیان بالفطره بودند و حتی در دربار خود آدمخوار داشتند غیر شیعیان دوازده امامی مشکلات بسیاری داشتند که بر یهودیان شاید بیشترین ناروایی ها و ستم ها برفت و آنها یا مجبور بودند مسلمان شوند و یا مقتول می شدند و یا از شهرها بیرون می شدند.

۱۲- دوران کوتاه پادشاهی نادر شاهد یک رواداری مذهبی هستیم که یهودیان نیز یک نفس راحتی می کشند ولی متاسفانه با روی کار آمدن سلسله قاجار این رواداری مذهبی پایان می یابد چرا که پادشاهان قاجار به شدت از روحانیون شیعه حساب می بردند.

۱۳-  در دوران قاجار به تحریک روحانیون شاهد قتل عام های متعددی از یهودیان ایران در اقصی نقاط ایران هستیم. واقعه الله داد در مشهد، در دوران محمدشاه قاجار تعدادی یهودی را مقتول و بقیه را مجبور به مسلمان شدن می کنند. یهودیان تبریز در ۱۸۰۰ میلادی به طور کلی قتل عام می شوند. یهودیان شیراز، یهودیان کرمانشاه و بسیاری نقاط دیگر ایران مورد اذیت و آزار مردم به تحریک روحانیون شیعی قرار می گیرند.

۱۴- با به ثمر رسیدن انقلاب مشروطه و برای نخستین بار در اصل ۱۲ قانون اساسی ایران پس از منشور کوروش بزرگ گفته می شود که « اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی الحقوق خواهد بود.» و این به معنای طلیعه آزادی و عدالت برای یهودیان و دیگر اقلیت‌های مذهبی ایران و از سوی دیگر کوچکترین سخنی از اسلام و مذهب شیعه جعفری  در قانون اساسی به میان‌ نمی آید.  

۱۵- بلافاصله پس از امضای قانون اساسی مشروطه توسط مظفرالدین شاه ، با فشار روحانیون شیعه متمم قانون اسلامی را چند ماه بعد به آزادی خواهان حقنه می کنند که بارها نام اسلام آمده و از همه مهمتر اصل اول است که مذهب رسمی ایران اسلام و طریقه حقه جعفریه اثنی عشریه است و در اصل دوم همین متمم پا را فراتر از این‌گذاشتند که هیچ قانونی نمی تواند به تصویب مجلس شورا برسد که در مخالفت با قوانین اسلامی‌ باشد و برای این‌که بر این جریان نظارت داشته باشند در همین اصل دوم پیش بینی کردند که حداقل یک  هیات پنج نفر روحانی باید برای این کار منصوب شوند و قوانین را با قوانین‌مقدسه اسلام مطابقت دهند که نظر آنها نهایی خواهد بود.

۱۶- به هر روی پس از انقلاب مشروطه و دوران پهلوی اول و دوم یعنی به مدت قریب به ۷۰ سال که شرایط اجتماعی ایران به طور کلی تغییر می کند و یهودیان نیز بمانند دیگر آحاد ملت ایران از بند ارتجاع مذهبی رهایی می یابند و اجازه می یابند برای ساختن ایران کوشش کنند، بزرگ‌ترین دست آوردها را همین اقلیت کوچک برای ایران به بار می آورد 

۱۷ – در دوران پهلوی دوم رابطه سیاسی ( دوفاکتو) میان دو کشور ایران ‌و اسرائیل برقرار می شود و سپس هر دو‌کشور در کنار آن، مناسبات اقتصادی و نظامی و … خود را گسترش می دهند و به طوری که اسلام گرایان  و اردوگاه چپ با پیوستن به عبدالناصر ، رئیس جمهور مصر که داعیه تجزیه ایران را در سر می پروراند، ننگ ابدی را برای خود به جان می خرند.

۱۸-  با روی کار آمدن خمینی و رژیم جمهوری اسلامی، روابط سیاسی دو‌کشور قطع می شود و تبلیغات علیه اسرائیل و ملت یهود هر چه بیشتر و بیشتر گسترش می یابد. 

۱۹-  یهودیان ایران نیز بمانند بسیاری دیگر از ایرانیان مجبور به ترک‌میهن خویش می شوند به نحوی که تا ۹۵ درصد از جمعیت خود را در داخل ایران از دست می دهند.

۲۰- در جریان جنبش «زن-زندگی-آزادی» ، ملت و دولت اسراییل تنها کسان و کشوری هستند که از این‌جنبش و قیام ملت ایران در خاورمیانه پشتیبانی می کنند.

۲۱- حضور شاهزاده رضا پهلوی در تابستان سال ۲۰۲۳ در اسرائیل، پیوند و نزدیکی دو‌‌ملت را بیش از پیش سبب می شود و این نزدیکی به صورتی است که اکثریت ملت ایران کوچکترین وقعی به تبلیغات حکومتی نمی کند و علیه حماس و حزب الله صف بندی کرده است .

تازه‌ها